آموزش دستشویی رفتن به کودکان

کودک در فرآیند رشد و تعلیم و تربیت آموزشهای مختلفی می بیند. رفتن به دستشویی به جای پوشک بستن یکی از مهم ترین آموزشهایی است که کودک با آن روبرو میشود. بیشتر والدین روند آموزش دستشویی رفتن را سخت و طولانی می پندارند، در حالیکه اگر آموزش در زمان مناسب و با رویه ای منطقی آغاز شود بسیار ساده خواهد بود. در صورتی که آموزش به درستی دنبال نشود میتواند اثرات روانی مخربی بر کودک بگذارد. در این بخش نکاتی بیان شده است که رعایت آنها برای آموزش صحیح کودک لازم است.

چه وقت شروع کنیم؟

شروع آموزش دستشویی سن مناسب ( و یا نامناسب) دارد.بیشتر متخصصان رشد کودک می گویند دو سالگی بهترین مرحله آموزش دستشویی رفتن است،اما بعضی کودکان درسنین پایین تر و بعضی در سن بالاتر این مهارت را می آموزند. دختر بچه ها معمولا در سن پایین تری نسبت پسر بچه ها دستشویی رفتن را می آموزند.آنچه که دانستنش مهم است این موضوع است که“کلید موفقیت در آموزش دستشویی رفتن، شروع آن در یک سن مشخص نیست. موفقیت هنگامی حاصل میشود که آموزش زمانی شروع شود که کودک آمادگی لازم را داشته باشد” و این آمادگی برای کودکان متفاوت در یک زمان معین نیست البته نکاتی است که به شما کمک می کند که دریابید آیا کودکتان آمادگی لازم را پیدا کرده یا نه .

موارد زیر نشانه های آمادگی کودک هستند که والدین با شناخت آنها می توانند بفهمند چه موقع باید آموزش دستشویی رفتن را برای کودکشان شروع کنند :

کودکتان حداقل یکبار برای مدت دو ساعت در روز خودش را خیس نمی کند. این علامت نشان می دهد که او می تواد ادرارش را در مثانه نگه دارد.
متوجه شده اید که کودکتان هنگام بازی مدتی صبر می کند تا ادرار یا مدفوع کند. این به شما می گوید که کودک نسبت به زمان دفع آگاه است.
کودکتان دستورات ساده را متوجه میشود و آنها را اجرا میکند و میتواند به شما بگوید که چه وقت باید پوشکش عوض شود ( این بدان معنی نیست که او همیشه راغب به تعویض پوشک است ). شما هم سعی کنید برای صحبت با او از دستورات ساده استفاده کنید.
کودک شما بیشتر رفتار های بزرگسالان را تقلید میکند. مثلا می خواهد دندانهایش را مسواک بزند و یا می خواهد که چنگال به دست بگیرد . یا اینکه یاد گرفته است که خودش لباس هایش را در بیاورد.
برای انجام کارها وابستگی کمتری به دیگران دارد و سعی میکند خودش کارهایش را انجام دهد.
کودکتان قادر است برای ۳ تا ۵ دقیقه در حالیکه برایش داستان تعریف می کنید و یا با او صحبت می کنید در یک محل بنشیند.
کودکتان بیشتر دوست دارد شورت بپوشد تا اینکه پوشک شود
قبل از اینکه در پوشکش ادرار یا مدفوع کند شما را آگاه می کند.
پاکیزگی و خشک بودن را ترجیح می دهد.
کودکتان دوره پر تنش و تند خویی نوپایی را از سر گذرانده است.

بیشتر کودکان در دو سالگی به بعضی کارها توجه بیشتری نشان می دهند.توانایی نشستن و تمرکز کردن در میزان موفقیت کودک و آموختن دستشویی رفتن بسیار مهم است. کودک دو ساله ای که در زندگی روزانه ترتیب انجام کارها و برنامه ریزی را تجربه میکند تا حدودی قابلیت قانون پذیری و پیش بینی کردن را پیدا کرده است.این کودک در امر آموزش دستشویی رفتن نیز همکاری بهتری را از خود نشان میدهد.

آموزش کودک دو ساله برای والدین آسان تر است. زیرا هر چند محدوده توجه وی وسیع تر شده، فعالیت هایش هنوز کم و ساده است. به علاوه با بزرگ تر شدن کودک دو ساله، دید منفی و مقابله وی با خواسته های والدین کمتر میشود. همچنین در زمان آموزش بهتر است به جای اینکه از کودک بپرسیم “دوست داری دستشویی بروی” در یک وقت معین به او بگوییم ” وقت رفتن به دستشویی است”.

شروع آموزش: مرحله اول

آموزش دستشویی رفتن یک کار خود آموز و خود انگیخته مانند یادگیری راه رفتن نیست. کودکتان به کمک شما نیاز دارد تا بتواند آنچه را که از وی انتظار میرود و یا فعالیت های کوچکی را که جزئی از مسئولیت های وی برای دستشویی رفتن است انجام دهد.

بعد از اینکه کودک نشان می دهد آماده یاد گیری دستشویی رفتن است، گام بعدی این است که مطمئن شویم که والدین هم آماده اند. قبل از شروع ، صبر کنید تا جریان زندگی شما برای سه هفته آینده معمولی و پایدار باشد. در صورتی که خانواده با شرایط نامناسبی چون بیماری، اختلاف بین والدین یا ناراحتی عاطفی مواجه است برای شروع آموزش برنامه ریزی نکنید.هنگامی که تحولی در خانواده در حال شکل گیری است از شروع آموزش خودداری کنید این بدان معنی نیست که باید انقدر صبر کنید تا به طور کلی هیچ تغییر یا استرسی در خانواده وجود نداشته باشد.آموزش نیازمند این است که کودکتان الگوهای جدیدی را بیاموزد. پس بهتر این است که این آموزشها را در بعضی شرایط خاص مثلا در ساعات نامناسب یا در حضور افراد دیگر فرانگیرد.کودکانی که باید در زندگی روزمره، خود را با اتفاقات پیش بینی نشده زیادی سازگار کنند در یاد گیری کارهای جدید با مشکل مواجه میشوند. حتی وقتی کودک از نظر رشدی آماده است راحت تر است در شرایطی آموزش ببیند که از مهارت هایی که یاد میگیرد حمایت شود. اگر شرایط زندگی شما در حال حاضر غیر قابل پیش بینی است، میتوانید آموزش را به تاخیر بیاندازید تا کودک بزرگتر شود.بد نیست کودک را در آموزش دستشویی رفتن مشارکت دهید. مثلا می توانید بگذارید خودش لوازم مربوط به آموزش (مانند شورت، توالت فرنگی، کتاب و یا فیلم آموزشی) را انتخاب کند.

بعضی از خانواده های پر مشغله توانسته اند هنگام مسافرت آموزش دستشویی رفتن را با موفقیت آغاز کنند. با وجود اینکه محیط مسافرت نا آشناتر از خانه است این خانواده ها به محیط آرامتری مسافرت کرده اند و آرامش بیشتری برای خانواده ایجاد کردند.اگر شما و کودکتان برای شروع آماده اید هم اکنون وقت آن است که یک صندلی لگن دار تهیه کنید. توجه داشته باشید ه مهم است کودک روی این صندلی راحت باشد و وقتی روی صندلی نشسته پاهایش به زمین برسد.به کودک بگویید” این توالت توست ” و به او اجازه دهید آن را آزمایش کند، جابجا کند و با شما تصمیم بگیرد که آن را کجا بگذارد.برای بیشتر کودکان ، به خصوص دوساله ها ، بهتر است که آموزش را همانطور که کودک لباس به تن دارد آغاز کنید و او را روی صندلی بنشانید. صندلی لگن دار ابتدا سفت و سرد باشد، به همین دلیل با لباس نشستن روی صندلی برای بار اول برای کودک راحت تر است.از عروسک مورد علاقه کودک برای آموزش استفاده کنید. میتوانید عروسک را روی صندلی بنشانید تا کودک چگونگی نشستن روی صندلی را ببینید. والدینی که قوه تخیل قوی دارند می توانند درباره اینکه عروسک چقدر از لگن جدید راضی است و یا اینکه خیلی دوست دارد یک لگن برای خودش داشته باشد، صحبت کنند.بیشتر بچه ها نشستن عروسک روی لگن را دوست دارند و شما می توانید از این تکنیک برای آموزش سایر رفتارهای مربوط به دستشویی رفتن هم استفاده کنید.کودکان با مشاهده مستقیم بیشتر یاد میگیرند تا وقتی که والدین به آنها بگویند چه کار کنند.در حالیکه برای کودک خود داستان یا شعر می خوانید یا با او صحبت می کنید از او بخواهید چند دقیقه روی صندلی بنشیند.به او بگویید در حال تمرین نشستن روی لگن است، و وقتی می خواهد جیش کند می تواند از آن استفاده کند.اگر دوست ندارد بنشیند وی را مجبور نکنید.اگر کودک در مقابل نشستن مقاومت کند و پدر ومادر به او اصرار کنند، کشمکشی به وجود می آید که می تواند کل روند آموزش را به تاخیر بیاندازد. این تمرین را برای چند روز تا یک هفته ادامه دهید.

در هفته دوم، هنگامی که کودک شما لباس به تن ندارد مانند قبل یا بعد از حمام رفتن به او پیشنهاد کنید روی صندلی لگن دار بنشیند. مجددا اگر کودکتان دلش نمی خواهد او را مجبور نکنید. نگران نباشید کودک به تدریج با لگن آشنا می شود و آن را به عنوان قسمتی از امور روزانه می پذیرد. او ممکن است کارهایی را خودش اضافه کند، مثلا صندلی را به جاهای دیگر خانه ببرد و عروسک خود را روی آن بنشاند و برای او داستان تعریف کند.هم اکنون کودک شما برای تمرینات بیشتر آماده است و می تواند برای ادرار یا مدفوع از لگن استفاده کند.

شروع آموزش:مرحله دوم

وقتی کودک شما در روز با خوشحالی چند دقیقه ای روی لگن می نشیند،می توانید فرصت تمرین بیشتر به وی بدهید مراحل آموزش دستشویی رفتن را که در این قسمت توضیح داده شده است می توان روش” یک گام در هر مرحله” نامید.مراحل آموزش بهم پیوسته اند. همچنانکه که هر مرحله توسط والدین و کودک تمرین میشود تکیه بر همکاری است نه فشار وارد کردن به کودک. به علت اینکه سرعت کار آهسته است و مدت زمان تمرین روزانه کوتاه، بیشتر کودکان از ” نشستن ” لذت میبرند.اگر کودک کمی بیشتر مقاومت کرد والدین باید فشار خود را کمتر کنند یا مدتی به کودک استراحت بدهند.برنامه آموزش دستشویی رفتن مستقل به صورت روندی آهسته طراحی شده است تا بتوان مراحل آموزش را دنبال کرد. ممکن است بعضی کودکان سریع آموزش ببینند، اما هدف این روش، آموزش سریع نیست. هدف این است که کودک استقلال داشته باشد و از دستاوردهایش خشنود باشد.اگر می بینید که کودکتان علاقه مند است می توانید او را در زمانهای منظمی روی صندلی لگن دار بنشانید. زمانهایی مثل بعد از بیدار شدن از خواب و یا بعد از وعده صبحانه، قبل و یا بعد از حمام مناسب هستند.هر زمانی را که انتخاب میکنید، این نکته را مدنظر داشته باشید که کودک باید برای نشستن روی لگن احساس راحتی داشته باشد. همیشه زمانی را انتخاب کنید که کودک سرگرم کار دیگری نیست.وقتی او را به دستشویی میبرید و به او کمک می کنید که پوشکش را باز کند و نگاه می کنید که آیا پوشکش کثیف است یا نه به او بگویید، ” روزی میرسد که می توانی به جای پوشک توی لگن جیش کنی”

وقتی می خواهید کودکتان برود و روی صندلی لگن دار بنشیند، از او نپرسید، “دوست داری از لگن استفاده کنی؟” یک کودک دوساله اغلب همه سوالات را با ” نه! ” جواب می دهد، به جای آن بگویید، ” بیا برویم از لگن استفاده کنیم ” یا ” الان وقت خوبی است که روی لگن بنشینی تا برایت داستان بخوانم “.اگر کودکتان هنوز بی میل است به او فشار نیاورید در خواست خود را ملایم تر بگویید و یا برای چند هفته آموزش را متوقف کنید.بعضی از والدین زمانهایی را برای نشستن کودک روی لگن انتخاب می کنند که می دانند معمولا کودک در آن زمانها ادرار یا مدفوع می کند؛ بااین کار آنها شانس موفق شدن کودک را افزایش می دهند. اگر کودک بعد از خواب هنوز خشک بود، احتمال اینکه به زودی ادارا یا مدفوع داشته باشد زیاد است.بعد از یک وعده غذایی، احساس پری شکم در کودک واکنش طبیعی دفع را برمی انگیزد.زمان هر بار نشستن روی لگن را کوتاه نگه دارید. اگر کودک می خواهد بیش از ۳ دقیقه بنشیند لزومی ندارد او را بلند کنید، اما او را علی رغم میلش زمان بیشتری به نشستن وادار نکنید. حتی اگر احساس می کنید که کودکتان ۵ دقیقه بعد از بلند شدن خودش را خیس میکند، سعی نکنید او را به نشستن بیشتر مجبور کنید.ممکن است او از احساس دفع آگاه نباشد بتواند روی لگن باز گردد. ممکن است او منتظر باشد که شما دوباره پوشک او را ببندید تا کارش را در آن انجام دهد. بنابراین اگر بلافاصله بعد از بیرون آمدن از دستشویی کودکتان خودش را خیس کرد عصبانی و متعجب نشوید. اگر او را مجبور کنید بیشتر بنشیند به جای اینکه کارش را انجام دهد آن را بیشتر نگه میدارد.بجای اوقات تلخی و اظهارناامیدی پوشک او را عوض کنید و به او بگویید که روزی می تواند با کمک خودش مثل بزرگترها بجای جیش در پوشک در لگن جیش کند.این مرحله از تمرین را آنقدر ادامه دهید تا اینکه کودکتان چند با در روز در لگن ادرار یا مدفوع کند.شما میتوانید با پوشاندن لباس های ساده به کودک و شلوارهایی که پایین کشیدن آن راحت باشد به او کمک کنید.بعضی از والدین به این نتیجه رسیده اند که به کودک اجازه دهند بدون پوشک در خانه بازی کند تا وقتی احساس دفع دارد بتواند به سرعت خودش را به لگن برساند.فایده این روش آن است که کودک بلافاصله و بدون باز کردن پوشک می تواند خود را به لگن برساند.این روش موقعی مناسب است که والدین نگران این نباشند که ممکن است کودک قبل از رسیدن به لگن خودش را خیس کند.هر چند بیشتر بچه ها از نظر رشدی در شرایطی هستند که که نیمه پوشیده بودن آنها در طول روز عملی نیست.به همین جهت در طول این مرحله بیشتر کودکان با پوشک می مانند. ممکن است روزها- هفته ها- ماه ها طول بکشد تا کودک بتواند اغلب ادرار و مدفوع خود را به جای پوشک در لگن بکند. اگر کودک شما به طور منظم چند بار در روز روی لگن مینشیند و قتی در خانه است ادرار و مدفوع خود را در لگن میریزد، دیگر وقت آن شده که هنگام بیداری به جای پوشک،شورت بپوشد.بعضی از افراد فکر می کنند بهتر است کمی زودتر کودک را از پوشک بگیرند تا اگر خودش را خیس کرد در شلوارش احساس خیسی یا سردی کند تا شاید باعث شود قبل از آنکه کار از کار بگذرد شما را خبر کند.این امکان وجود دارد که احساس خیس یا سردی کودک را تحریک کند، اما بیشتر بچه ها متوجه آن نمی شوند و یا اهمیت نمی دهند.

وقتی کودک را از پوشک گرفتید همچنان لازم است در فواصل زمانی منظمی به او یادآوری کنید روی لگن بنشیند. والدین باید تقریبا هر دو ساعت با ملایمت این امر را به کودک یادآوری کنند؛ برای این کار می توانید برای زمان مقرر ساعت کوک کنید و یا آلارم گوشی همراه خود را روی آن زمان فعال کنید در این زمان به او بگویید ” موقع دستشویی رفتن است ” از او نپرسید “که دوست داری به دستشویی بروی؟” چون به احتمال زیاد جواب او منفی است، البته اگر باز هم در برابر دستشویی رفتن مقاومت کرد او را وادار نکنید اجازه دهید با زمانبندی خودش به دستشویی برود ،حتی اگر معنای آن خیس کردن باشد. هر بار کودک شما موفقیتی کسب کرد او را تحسین کنید. شما باید به او نشان دهید به دستاوردهای او آگاه هستید و بگذارید این احساس را داشته باشد که استفاده از لگن یا دستشویی نشان دهنده شایستگی اوست.استفاده از روشهای آهسته و پایدار برای آموزش دستشویی رفتن مستقل زمان کمتری میگیرد. ممکن است کودکی برای عبور از مراحل فوق چند ماه وقت صرف کند، اما کودک دیگری ظرف چند هفته از نشستن روی لگن بتواند پوشک را کنار بگذارد و پس از دو، سه ماه دیگر خودش را خیس نکند.

جایگزینهای پوشک

تغییر در انتظارات ما از آموزش دستشویی رفتن موجب شده کودکان به نسبت گذشته مدت زمان بیشتری از پوشک استفاده کنند. تولید کنندگان پوشک با تولید پوشک هایی که هم حجم زیادی از مایع را جذب می کنند و هم مناسب استفاده کودکان بزرگتر است به این امر کمک می کند.پوشک های جاذب جدید مانند پوشک های قدیمی نیاز به تعویض مکرر ندارند زیرا کودک اغلب خیس بودن را احساس نمی کند که باعث تحریک او و درخواست تعویض پوشک شود.البته تعویض پوشک برای والدین گرانتر تمام میشود، در حالیکه پوشک های قدیمی قابل شست و شو و مصرف دوباره بودند. برای بعضی از بچه ها استفاده از شورت های آموزشی زیبا و آنهایی که عکس های شخصیت های کارتونی دارند به یادگیری سریع تر دستشویی رفتن کمک می کند. مزیت پوشیدن شورت برای بچه ها این است که بسیاری از آنها آن را نشانه بزرگتر شدن می دانند. شورت های آموزشی هم احساسی که پوشک ندارد را به کودک می دهد تا او نسبت به اعلام دستشویی خود اقدام کند و هم اینکه اگر احتمالا کودک خودش را خیس کرد فرصتی کوتاه به والدین می دهد که نسبت به انتقال کودک به سرویس بهداشتی و آلوده نشدن محیط اقدام کنند.بدون پوشک بودن کودک ، درک احساس نیاز به دستشویی رفتن را ، کمک می کند.اما از آنجا که این کودکان ممکن است که خانه را خیس کنند، بهتر است زمین خانه را با پوشش های قابل شست و شو فرش کنند .شروع از پوشک گیری را از خانه آغاز کنید. شما می توانید هنگام خروج از خانه به علت عدم دسترسی آسان به لگن از پوشک استفاده کنید.و یا اینکه شب ها موقع خواب برای او پوشک ببندید .

بعضی والدین سعی می کنند با جملاتی چون ” مگر دوست نداری مثل بقیه دوستانت باشی؟ ” یا ” اگر دوستانت بفهمند که پوشک می بندی تو را مسخره می کنند” کودکان خود را تحریک کنند. اگر چه این روش ممکن است برای بعضی بچه ها اثر بخش باشد، در عین حال آثار سوء در برداشته باشد از جمله اینکه این باور را در کودک ایجاد کند که باید هر کاری که دیگر بچه ها می کنند، انجام دهد و این بسیار باور غلطی است. در واقع نتیجه بد این برخورد سالها بعد مشخص خواهد شد. بسیاری از والدین برای آموزش دستشویی رفتن از فشار همسالان استقبال می کنند اما وقتی کودک بزرگتر شد مثلا در زمینه پوشیدن لباسهای جورو واجور و یا رفتار های دیگر از همسالان خود تقلید کنند نتیجه رفتار غلط خود با کودکشان را در می یابند.

والدین باید در تصمیم گیری برای شروع استفاده از شورت احتیاط به خرج دهند زیرا مطمئن نیستند آموزش کودک تا چه حد موفق یوده است.در صورتی که رفتار کودک به حد انتظار نرسیده باشد این کار (استفاده از شورت در زمان مناسب که کودک آمادگی داشته باشد)احتمال بازگشتن او به استفاده مجدد از پوشک را کاهش می دهد. بهترین کار این است که به کودک بگویید،” تو توانستی خیلی خوب از لگن استفاده کنی، فکر می کنم الان بتوانی شورت بپوشی”. این خیلی بهتر است از این که بگویید،”حالا دیگر بزرگ شده ای و از این به بعد از پوشک خبری نیست”. د رحالت اول پوشیدن شورت با رفتار کودک ارتباط داده می شود نه با بزرگ تر شدن او .این طرز برخورد به شما اجازه می دهد وقتی کودک در موقعیتی قرار میگیرد که دستشویی رفتن برایش مشکل است بتوانید به او پوشک ببندید، و اینجوری کودک گیج نمی شود.

وقتی کودکتان از شورت استفاده می کند اگر پیشرفتی حاصل نشد، هرگز نباید به او بگویید، ” اگر نتوانی خودت را خشک نگه داری باید دوباره پوشک ببندی”. در این صورت استفاده مجدد از پوشک به هر دلیلی برای کودکی که نمی تواند خشک بماند حالت تنبیه پیدا میکند نه یک راه حل عملی.

رژیم غذایی کودک

مدفوع بعضی کودکان سفت یا کم است، مگر اینکه میوه،آبمیوه و غلات پر فیبر را به صورت روزانه مصرف کنند. بعضی از والدین بعد از اینکه کودک شروع به مصرف غداهایی جامد کرد متوجه لین حالت میشوند. کاهش میل غدایی کودک و ایرادگیری از غدا منجر به انتخاب غذاهایی می شود که فیبر ندارند و کاهش فیبر غذایی حجم مدفوع را کاهش و دفع آن را سخت میکند. اگر کودکی مقدار زیادی از یک غذا مثلا فقط شیر مصرف کند دیگر جایی برای مصرف سایر غذاها باقی نمی ماند. بنابراین باید مصرف شیر و همچنین سایر غذاها را در حد مطلوب نگه داشت تا کودک از همه مواد غذایی به میزان لازم دریافت کند.غذاهای خاصی موجب سفت شدن مدفوع می گردد و دفع آن را برای کودک سخت می کند. مصرف شیرو پنیر به مقدار زیاد موجب بروز مشکلاتی می شود.

سایر غذاهایی که کودک با آنها آشنایی دارد اما باید مصرفشان محدود شود عبارتند از برنج، نان سفید، موز.کودکانی که شکم خود را با تنقلات مثل بیسکوبیت و شیرینی جات و پفک و…. پر می کنند بیشتر از بقیه دچار مشکل میشوند.مصرف تنقلات به میزان اندک خطرناک نیست، اما متاسفانه بیشتر کودکان در طول روز تنقلات می خورند و در نهایت موجب چاقی و سوء تغذیه میشوند.تغییر عادات غذایی که در اوایل کودکی آموخته شده دشوار است بنابراین بهترین راه ممکن برای کمک به تغذیه مناسب کودک این است که از همان ابتدا عادات غذایی او اصولی باشد.این بدین معنا است که والدین باید از همان ابتدا توجه بسیار داشته باشند که کوکشان عادات غذایی نامناسب پیدا نکنند زیرا ترک عادات غذایی نامناسب بسیار دشوار میباشد.برای اینکه کودک برای دفع دچار مشکل نشود باید علاوه بر مواد مغذی مختلف، مواد غذایی فیبر دار نیز مصرف کند. فیبر بخشی از غذا است که بدن طی فرآیند هضم غذا آن را جذب نمی کند. در عوض، دفع شده و به جلو راندن مدفوع کمک می کند؛ فیبر بیشتر موجب آسان تر شدن دفع مدفوع می گردد.البته باید توجه داشته باشید که مصرف فیبر بیش از اندازه موجب نفخ و دل درد می شود، بنابراین باید از مصرف غذاهای پر فیبر هم به مقدار زیاد خودداری کرد.در واقع کودکان باید یک برنامه غذایی متعادل داشته باشند. گاهی کودک علاقه ای به خوردن غذای جدید ندارد مگر اینکه چندین بار به او داده شود. پرهیز از جر و بحث در مورد غذا مهم است، اما نباید مانند یک آشپز همه دستورات کودک را اطاعت کنید. با محدود شدن تنقلات،بیشتر کودکان اشتهای لازم را برای خوردن بعضی از غذاهایی که باید در روز مصرف شود پیدا می کنند.میوه های دانه دار و هسته دار یا آنهایی که پوست زیاد دارند مانند انگور، آلو و زردآلو؛ میوه های خشک شده به خصوص آلو؛ آب آلو؛ گلابی؛ نانی که از گندم کامل درست شده باشد؛غلات سبوس دار ؛ محصولات پخته شده سبوسدار، آب به مقدار زیاد.نمونه ای از رژیم غذایی روزانه کودک عبارت است از:

دو وعده لبنیات : هر وعده شامل یک فنجان شیر یا ۳۰ گرم پنیر
دو وعده غذاهای پروتئین دار : هر وعده شامل ۳۰ تا ۹۰ گرم گوشت، ماهی ماکیان؛ یا نیم فنجان لوبیای پخته شده؛یا یک عدد تخم مرغ؛ یا ۲ قاشق غذاخوری کره بادام زمینی.
سه وعده سبزیجات: هر وعده شامل نیم فنجان سبزی خام یا پخته.
دو وعده میوه جات: هر وعده شامل نیم پیمانه میوه یا ۴/۳ پیمانه آبمیوه.
شش وعده غلات: هر وعده شامل یک برش نان یا نیم فنجان برنج،ماکارونی یا حلیم و ۳۰ گرم حلیم سرد.

بعضی از کودکان علی رغم محدود شدن در مصرف تنقلات دلشان نمی خواهد این همه غذا بخورد تا وقتی کودکتان خوب رشد می کند نیازی به نگرانی نیست.هر چند کودکی که از خوردن شیر امتناع می ورزد باید مکمل کلسیم / ویتامین D دریافت کند و کودکی که از سبزیجات و میوه استفاده نمی کند باید مولتی ویتامین مصرف کند البته خیلی بهتر است که این مواد را به صورت طبیعی دریافت کند.با این رژیم متعادل بیشتر کودکان مدفوع نرم و منظمی خواهند داشت.حتی اگر ترجیح دهند که به جای نان گندم کامل، ماکارونی و پنیر و بجای زغال اخته، موز بخورند.

بسیاری از والدین فکر می کنند کلید موفقیت در آموزش دستشویی رفتن، پیدا کردن پاداش مناسب برای ایجاد انگیزه لازم برای یادگیری کودک است.درست است که پاداش دادن به بعضی کودکان برای برداشتن گام های پایانی به دستشویی رفتن کمک می کند ، اما برای کودکی که در مراحل اولیه آموزش میباشد و هنوز تجربه کافی و مهارت لازم را برای آموزش دیدن در ازای پاداش وعده داده شده ندارد،مناسب نیست. این وعده پاداش برای کودکی که هنوز مهارت لازم برای دستشویی رفتن پیدا نکرده به عنوان یک فشار تلقی می شود. بعد از اینکه کودک توانست به صورت مرتب از لگن استفاده کند، اضافه کردن روشی برای پاداش دادن نیز مفید است. روش های مختلفی وجود دارد که والدین می توانند برای تقویت موفقیت کودک به کار ببرند؛ اینکه کدام روش از دیگری بهتر است به کودک و تفاوت های فردی او بستگی دارد.مثلا یک نمودار به کودک و والدین کمک می کند تا موفقیتها را برای هر نوع رفتاری ثبت کنند.هر بار که کودک توانست کار مورد نظر را انجام دهد، خود کودک یا یکی از والدین روی نمودار علامت میزند.نمودارها زمانی به بهترین نحو موثر خواهند بود که به کودک کمک کنند تا از یافته های خود احساس سربلندی کند،بنابراین کارها باید طوری انتخاب شوند که کودک بتواند آنها را درست انجام دهد؛نباید کاری خارج از توانایی کودک از او خواست.نموداری که پر از فضاهای خالی باشد اصلا دلگرم کننده نیست. برای مثال، اگر کودک گاهی از لگن استفاده می کند و در بقیه مواد خودش را خیس میکند می توانید برای هر بار که موفق می شود کارش را در لگن به جای پوشک انجام دهد یک ستاره روی نمودار بچسبانید. اگر شورت میپوشد می توانید برای هر بار که بدون یادآوری خودش را به لگن می رساند به او یک ستاره بدهید.همچنین اگر تمام مدت روز را خشک می ماند،می توانید به او یک برچسب دهید.گاهی والدین از نمودار استفاده می کنند تا پیشرفت کودک را در طول زمان نظارت کنند. به عنوان مثال برای اینکه کودک به مدت یک هفته خودش را خیس نکند پاداش خواهد گرفت.اگر بین موفقیت کودک و دادن جایزه چند روزیا چند هفته فاصله افتاد، کودک دیگر انگیزه لازم برای تقویت موفقیتش نخواهد داشت. به علاوه اگر روزی بنا به دلایلی پیشرفت کودک متوقف شد اهمیتی ندارد، زیرا کودک می تواند به عقب برگردد و اگر لازم شد تلاش خود را از سر بگیرد، این عقب گرد نباید منجر به ناامیدی کودک و والدین شود.

وقتی والدین از نمودار برای نمایش پیشرفت دستشویی رفتن کودک استفاده میکنند خوب است نمودار دیگری برای سایر رفتارهای مناسب کودک استفاده شود؛ مثلا تنهایی لباس پوشیدن، جمع کردن اسباب بازی ها و حمام رفتن در مواقع لازم و یا خوب غذا خوردن؛ اینها فعالیت هایی هستند که می توانند در کنار دستشویی رفتن روی نمودار قرار بگیرند. در زیر تصویر یک نمونه از این نمودارها نشان داده شده است.

قولها :بیشتر والدین برای تشویق کودکان سعی می کنند وعده های مختلف بدهند مثلا” ما می توانیم به اسباب بازی فروشی برویم اگر قول بدهی که همه بعدازظهر را دستشویی بروی”. اینکه که از کودک بخواهیم در عوض چیزی که می خواهد قولی به ما بدهد اصلا کار مناسبی نیست. یک کودک در سنین قبل از مدرسه فقط احساسات، خواسته ها و علائق خود را در نظر دارد. او می تواند هر قولی را به والدینش بدهد ولی در این سن نباید انتظار عمل به وعده هایش را داشت. کودک هیچ وقت نباید به خاطر قولی که عمل نکرده تنبیه و یا جریمه شود،زیرا والدین نباید از اول او قول می گرفتند.

پاداشها: بسیاری از کودکان ، به خصوص آنهایی که در اواخر دو سالگی و یا میانه سه سالگی هستند، می توان با وعده پاداش راحت تر به استفاده از لگن ترغیب کرد. این وعده ها می تواند مثل عکس برگردان- خوراکی های سالم مورد علاقه کودک یا هدایای کوچک برای این تشویق مناسب هستند. گاهی والدین از همان ابتدا آموزش روی لگن نشستن را با پاداش آغاز میکنند، اما بعد فقط هنگامی به او پاداش می دهد که کودک ادرار یا مدفوعش را روی لگن بریزد.بااین حال بعضی کودکان هر نیم ساعت برای چند دقیقه روی لگن می نشینند تا یک شیرینی دیگر دریافت کنند.

رعایت نظافت

پدرو و مادر طی روند آموزش دستشویی رفتن باید تمیز بودن و بهداشت را به کودک نیز آموزش دهند و خودشان به طو رمستقیم به کار کودک نظارت داشته باشند. حفظ سلامت خانواده حکم میکند که حتی قبل از اینکه کودک یادگیری را شروع کند، بزرگسالان و پدر و مادر خودشان روشهای بهداشتی را برای استفاده از دستشویی به کار برند که با بزگتر شدن کودک بتوانند به خوبی به او آموزش دهند.بهترین راه برای حفظ سلامتی کودک و خانواده این است که همه اعضای خانواده بعد از هر بار دستشویی رفتن دست های خود را به خوبی بشویند، شستن دست ها بعد از دستشویی رفتن از انتشار باکتریهای موجود در دست جلوگیری می کند.اگر دست ها به درستی شسته نشود باکتری ها تکثیر می شوند و می توانند به سطوح دیگر منتقل شوند و به رشد خود ادامه دهند.بنابراین حتما بعد از اتمام دستشویی دست خود و کودکتان را با آب و صابون خوب بشویید. خوب شستن دست ها به این معنی است که ابتدا کاملا آنها را خیس می کنید بعد آنها را برای ۲۰ ثانیه با صابون کف دست ها و انگشتها و بین آنها را بشویید و بعد کامل آبکشی کنید.توجه داشته باشید که استفاده زیاد از صابون های آنتی باکتریال باعث میشود که به مرور زمان باکتری ها مقاوم شوند.ضدعفونی کننده های دست حاوی الکل در صورتی که دست ها عاری از لکه های کثیف باشند موثرند.

آخرین مرحله آموختن

بعضی کودکان یاد میگیرند که در دستشویی ادرار کنند، اما در مقابل مدفوع کردن درهر جایی به جز پوشک مقاومت می کنند. گاهی کودک با خوشحالی از شورت استفاده می کند تا زمانی که احساس مدفوع به وی دست دهد، از شما می خواهد که به او پوشک ببندید یا اگر به اندازه کافی بزرگ شده باشد خودش دنبال پوشک می رود. بعضی کودکان هم هیچ حرفی نمی زنند و صبر می کنند تا برای خوابیدن به اوپوشک ببندید و سپس در آن مدفوع می کنند.کودکانی که بخشی از روز شورت می پوشند، دفع مدفوع خود را با زمانی که پوشک دارند تنظیم می کنند ومخفیانه در پوشک خود مدفوع می کنند. همه این رفتارها طبیعی و از دید کودک منطقی است. با وجود اینکه والدین ادرار و مدفوع را در یک گروه طبقه بندی می کنند، ممکن است کودک برای یادگیری هر دو کار در یک زمان آمادگی نداشته باشد.توجه داشته باشید که کودک اگر احساس کند تحت فشار است از همراهی با برنامه شما سرباز می زند؛ به جای آنکه برای دفع مدفوع از لگن استفاده کند، مدفوعش را نگه می دارد و آن را دفع نمی کند. او بعد از مدتی می گذارد مدفوعش خارج شود، اما بر خلاف خواسته والدین، در شلوارش مدفوع می کند.تمیز کردن او در این وضعیت کمی ناراحت کننده است و ممکن است که شما عصبانی شوید ولی اصلا نباید به هیچ وجه عصبانی شوید و به کودک فشار آورید چون باعث می شود دوباره کارش را انجام دهد و یا اینکه خودش را تا جایی که ممکن است نگه دارد و متعاقبا دچار مشکل ناشی از باقی ماندن مدفوع می شود. کودکی که اصرار می کند در پوشک مدفوع احتمالا آن قدر کنترل پیدا کرده است که تا زمان معینی خودش را نگه دارد. او کنترل دفع مدفوع را آموخته اما دوست ندارد محل مورد نظر والدین را بپذیرد، آموختن مرحله بعد را به شیوه ای آغاز کنید که او را تشویق کند نه آنکه به مقاومت وی برای استفاده از لگن یا دستشویی بیفزاید.مقابله با مقاومت کودک راه های گوناگون دارد. مانند سایر مراحل آموزش، اگر کودک آماده نباشد افزایش فشار نمی تواند نظر او را تغییر دهد. در عوض به کودک بگویید که اگر می خواهد که همچنان پوشک ببندد ، برای شما مانعی ندارد. حداقل برای مدت یک ماه از اصرار کردن به کودک برای تغییر عادات دستشویی رفتنش بپرهیزید.لازم است که والدین به کودکشان کمک کنند که برای مراقبت از خود اعتماد به نفس داشته باشد. احساس شایستگی که از کنار گذاشتن رفتارهای کودکانه و احساس بزرگتر شدن ناشی میشود معمولا به کودک کمک می کند که پوشک را کنار بگذارد. حالا بعد از گذشت یک ماه به کودکتان بگویید که وقت آن است که با آرامش روی لگن بنشیند. شما هم کنار او بایستید و با او صحبت کنید.این کار به کودک کمک می کند که بدون این که برای دفع، احساس فشار بکند به نشستن روی لگن ادامه دهد، تا عادت کند.پس از یک هفته تمرین بلافاصله پس از آنکه کودکتان در پوشکش مدفوع کرد او را روی لگن بنشانید؛اگر چه این کار ممکن است وارونه به نظر برسد ولی باعث میشود کودک بتواند نشستن روی لگن را با مدفوع کردن ارتباط دهد و از آن به بعد هنگامی که احساس مدفوع به او دست بدهد خودش می خواهد که روی لگن بنشیند.بیشتر کودکان طی این مرحله می توانند در لگن مدفوع کنند و قادر خواهند بود بدون مشکل مراحل بعدی را دنبال کنند. اما چنانچه بعضی از کودکان موفق نشوند می توانید به او بگویید که دیگر روزها پوشک نخواهد داشت او را آگاه کنید که که وقتی پوشک ها تمام میشود دیگر پوشکی نیست مگر برای خوابیدن در هنگام شب.تعداد پوشک ها را طوری تنظیم کنید که وقتی چند روز در خانه هستید و کار دیگر ندارید آن را تمام کنید. چرا که ممکن است کودک میلی به استفاده از لگن نداشته باشد و بهتر است در این مدت مشغله های دیگری نداشته باشید تا مجبور نباشید او را دور از خانه و دستشویی آشنایش نگهداری کنید.برای اینکه به کودک کمک کنید که مدفوع خود را در لگن بکند بهتر است به او غذاهایی بدهید که مدفوع وی را نرم کند.وقتی به آخرین پوشک رسیدید به کودک بگویید شما میدانید که این تغییر برای او دشوار است اما مطمئن هستید که او از پس آن بر می آید.

بیشتر کودکان طی این مرحله می توانند در لگن مدفوع کنند و قادر خواهند بود بدون مشکل مراحل بعدی را دنبال کنند. اما چنانچه بعضی از کودکان موفق نشوند می توانید به او بگویید که دیگر روزها پوشک نخواهد داشت او را آگاه کنید که که وقتی پوشک ها تمام میشود دیگر پوشکی نیست مگر برای خوابیدن در هنگام شب.تعداد پوشک ها را طوری تنظیم کنید که وقتی چند روز در خانه هستید و کار دیگر ندارید آن را تمام کنید.

چرا که ممکن است کودکتان میلی به استفاده از لگن نداشته باشد و بهتر است در این مدت مشغله های دیگری نداشته باشید تا مجبور نباشید او را دور از خانه و دستشویی آشنایش نگهداری کنید.برای اینکه به کودک کمک کنید که مدفوع خود را در لگن بکند بهتر است به او غذاهایی بدهید که مدفوع وی را نرم کند.وقتی به آخرین پوشک رسیدید به کودک بگویید شما میدانید که این تغییر برای او دشوار است اما مطمئن هستید که او از پس آن بر می آید.

بیشتر کودکان اگر چند ماه آزاد باشند تا موضوع بحث را فراموش کنند بهتر می توانند از دستشویی استفاده کنند.اگر روز اول کودکتان از مدفوع کردن در لگن خودداری کرد، صبر کنید و روز دوم این فرصت را به او بدهید. اما اگر پس از دو روز کودک حاضر به این کار نشد، بهتر است به او بگویید که لازم است مدفوعش را خارج کند و به همان روشی که در بالا ذکر شد (یعنی کنار او هنگامی که روی لگن نشسته بایستید و با او صحبت کنید یا برایش داستان بخوانید ) از او بخواهید که این کار در لگن انجام دهد اگر باز هم امتناع ورزید به او پوشک ببندید تا از آن استفاده کند.توجه داشته باشید ، اگر کودک شما توانسته دو روز مدفوعش را نگه دارد می تواند این کار را مدت بیشتری ادامه دهد؛ شما نمی خواهید کودک با نگه داشتن بیش از اندازه مدفوعش دچار مشکلی شود که حل کردن آن به مراتب سخت تر از برطرف کردن مقاومت او به دستشویی رفتن است .

اگر مقاومت کودک چند ماه بدون آنکه فشار بیش از اندازه به کودک وارد کرده باشید ادامه دارد، زمان آن رسیده که با یک پزشک مشورت کنید.حرف های مشابه توسط پزشک ، پرستار،یا حتی معلم کودک تاثیر بیشتری بر کودک می گذارد تا حرف های والدین!